Theo Bác sĩ. Đình Thạc khuyến cáo rằng nếu không chú ý tới những kiến thức khoa học khi cho bé ăn dặm thì cha mẹ sẽ vô tình làm cho sức khỏe và sự phát triển não bộ của trẻ bị kìm hãm. Điều này dẫn tới nhiều hệ lụy khôn lường như đề kháng yếu dễ ốm yếu, ăn uống không ngon miệng, suy dinh dưỡng dẫn tới còi cọc vì cơ thể thiếu đi chất dinh dưỡng thiết yếu. Sự kém phát triển về cả thể chất và trí não sẽ khiến trẻ khó bắt kịp tốc độ tăng trưởng với các bạn cùng trang lứa.
Những điều phụ huynh cần lưu ý khi cho trẻ ăn dặm
Thời điểm nào là phù hợp cho trẻ ăn dặm
Theo khuyến cáo của Tổ chức y tế Thế giới, thời điểm phù hợp cho bé ăn dặm nhất là khi bé tròn 6 tháng tuổi, bởi lúc này hệ tiêu hóa của tré đã phát triển khá hoàn thiện nên có thể hấp thu với những dạng thức ăn đặc và phức tạp hơn so với nguồn sữa mẹ đơn thuần trước đây. Ở thời điểm này, bé thật sự cần những thực phẩm bổ sung để cơ thể phát triển khỏe mạnh vì sau 6 tháng, nguồn sữa mẹ không thể đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày của trẻ nữa.
Chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyến khích các bậc phụ huynh nên bắt đầu giai đoạn cho bé ăn dặm khi trẻ 6 tháng tuổi và kết thúc ở 24 tháng tuổi. Từ 6 tháng trở đi, sữa mẹ chỉ cung cấp khoảng 450kcal/ngày trong khi đó trẻ cần tới 700kcal/ngày cho nhu cầu sinh hoạt cơ bản và sự phát triển của cơ thể.
Khi cho trẻ ăn dặm quá sớm sẽ không có lợi cho trẻ vì hệ tiêu hóa của trẻ dưới 6 tháng tuổi chỉ chấp nhận và thích hợp với việc tiêu hóa các thức ăn lỏng như sữa mẹ. Nếu thức ăn bổ sung chế biến ở mức độ lỏng như sữa mẹ thì thường có giá trị dinh dưỡng thấp hơn sữa mẹ, không đủ để đảm bảo cho sự phát triển bình thường của trẻ. Ngược lại, nếu cho trẻ ăn dặm quá muộn sau 6 tháng tuổi, trẻ thường bị thiếu dinh dưỡng do đậm độ các chất dinh dưỡng trong thức ăn lỏng không đủ đáp ứng nhu cầu hàng ngày của trẻ trên 6 tháng tuổi, làm cho trẻ chậm lớn và dễ bị mắc các bệnh nhiễm trùng vì hệ miễn dịch của trẻ quá yếu kém.
Những biểu hiện nhận biết trẻ đã sẵn sàng cho việc ăn dặm
Giai đoạn 6 tháng tuổi là cột mốc quan trọng cho việc quyết định tập cho trẻ ăn dặm, chính là giai đoạn giúp trẻ dần làm quen với những “thức ăn mới lạ” rất cần thiết cho sự phát triển sau này của trẻ. Tuy nhiên, để xác định xem trẻ đã thực sự sẵn sàng cho việc ăn dặm hay chưa, phụ huynh cần dựa vào những biểu hiện sau đây của trẻ sẽ giúp cho việc ăn dặm của trẻ thuận lợi hơn:
– Trẻ đã biết giữ đầu thẳng và có thể tự ngồi để mẹ có thể đút thức ăn dễ dàng cho trẻ.
– Cân nặng của trẻ đã tăng gấp đôi so với cân nặng khi sinh.
– Trẻ biết ngoảnh đầu đi nơi khác khi không thích ăn món nào đó, điều này giúp người nuôi trẻ chọn lựa những món ăn thích hợp đối với khẩu vị của từng trẻ.
– Trẻ biết đưa môi dưới về phía trước để nhận thức ăn từ thìa/muỗng khi cho trẻ ăn.
– Trẻ thể hiện sự thích thú đối với thức ăn mà gia đình hay cha mẹ cho ăn.
– Lưỡi trẻ không còn phản xạ tự động đẩy vật lạ (lúc trẻ còn nhỏ khi cho bất cứ vật gì vào miệng trẻ cũng đẩy ra, trừ núm vú).
Nguyên tắc cơ bản cho trẻ ăn dặm đúng cách theo khoa học
Tuân theo những nguyên tắc cơ bản khi cho trẻ ăn dặm sẽ giúp cho bậc phụ huynh thực hiện việc nuôi trẻ được thuận lợi và khoa học hơn. Đây chính là yếu tố giúp cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ đạt đến mức hoàn thiện nhất. Theo kinh nghiệm được đúc kết từ việc chăm sóc sức khỏe trẻ em của Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, việc cho trẻ ăn dặm cần chú ý những nguyên tắc sau:
– Cho trẻ tập ăn dặm những thức ăn gần giống với sữa mẹ hoặc giống với sữa công thức để bé quen dần với những thức ăn mới lạ, giúp trẻ dần thích nghi với việc ăn dặm và việc ăn uống của trẻ trở nên dễ dàng hơn. Nên tuân thủ nguyên tắc ngọt – mặn khi bắt đầu giai đoạn cho trẻ ăn dặm, thường thì bột ngọt sẽ là lựa chọn đầu tiên khi tập cho trẻ ăn dặm vì mùi vị tương tự với sữa mẹ, trẻ được cho ăn dặm bằng bột ngọt trước rồi sẽ dần thay thế bằng bột mặn với nhiều thành phần dinh dưỡng hơn.
– Nguyên tắc loãng – đặc cần ghi nhớ để quá trình ăn dặm của trẻ luôn được suôn sẻ, đây là nguyên tắc giúp trẻ không bị phản ứng khi tiếp xúc với thức ăn lạ và hệ tiêu hóa của trẻ có thể bắt nhịp kịp với quá trình tiêu hóa những thức ăn phức tạp hơn.
– Nguyên tắc ít – nhiều để luyện tập cho hệ tiêu hóa của trẻ thích ứng dần với lượng và thành phần thức ăn ngày càng phong phú. Cho trẻ ăn với lượng ít rồi tăng dần, cụ thể như tháng đầu nên cho ăn 1 – 2 muỗng bột mỗi lần rồi tăng dần lên 1/3 chén, rồi nửa chén…sẽ đảm bảo sự tiêu hóa và cung cấp đầy đủ năng lượng – dưỡng chất cần thiết cho nhu cầu tăng trưởng và phát triển của trẻ.
– Nguyên tắc không ép trẻ ăn khi trẻ không muốn ăn nữa hoặc tỏ ra phản đối việc ăn dặm, cha mẹ nên cho trẻ tạm ngưng việc ăn dặm một thời gian 5 – 7 ngày rồi sau đó sẽ tiếp tục tập luyện để trẻ không bị căng thẳng trong việc ăn dặm.
– Nguyên tắc tô màu chén bột nghĩa là bột ăn dặm của trẻ cũng đảm bảo đủ 4 nhóm thức ăn quan trọng giúp trẻ phát triển tốt. Nhóm bột đường bao gồm bột mì, gạo, bánh mì, phở, bún, ngô, khoai… Nhóm đạm bao gồm thịt, cá, trứng, sữa, tôm, đậu nành, các sản phẩm từ đậu nành và các loại đậu/đỗ khác… Nhóm chất béo bao gồm dầu, mỡ, bơ, pho mát và các loại hạt có dầu. Nhóm vitamin và khoáng chất bao gồm rau củ và các loại trái cây tươi. Đối với trẻ nhỏ, chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo người mẹ không nên cho thêm mắm, muối vào thức ăn của trẻ, vì hai quả thận của trẻ vẫn còn yếu. Khi nêm mắm, muối vào thức ăn sẽ khiến thận của trẻ phải làm việc quá sức gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sau này.
